De Betuwe (en Bommelerwaard en Land van Maas en Waal) wil vaart maken met een meer lokale voedselketen
Verslag door Marieke Karssen, 19-3-2020
Op 12-2 en 2-3 hield het project Puur Betuws, opgezet door een samenwerking van Werkzaak Rivierenland, Coöperatie de Betuwse Fruitmotor, De Betuwse Fruitshop, The Plant en Food Value, twee kennismakingsbijeenkomsten. De eerste meer gericht op de leverancier, de tweede meer op de vragen en wensen van de afnemer en belanghebbende organisaties.
Beide bijeenkomsten werden goed bezocht, met name door de mensen en organisaties die al jaren actief zijn om voedsel in deze regio lokaler te maken en voedsel uit deze regio breder bekend te maken buiten de regio. Sommige mensen waren in het begin wat afwachtend en zaten vol vragen, anderen waren gelijk enthousiast. We durven te stellen dat aan het einde vrijwel iedereen enthousiast, gemotiveerd en welgevoed met lokale hapjes en drankjes het prachtige pand van Werkzaak Rivierenland weer verliet.
De kern is samenwerking
Het eerste deel van beide middagen bestond uit een presentatie van het project en het voorstellen van de huidige projectpartners. Op beide dagen werd vrijwel direct de vraag gesteld hoe het nu zat met de naam. Er is al een streekmerk gelanceerd, Betuws Best, en nu komt er een bijna erop lijkende naam bij die net wat anders doet, Puur Betuws. Dat lijkt niet slim. Wij konden hierop antwoorden dat de gesprekken met het bureau voor Toerisme al in volle gang zijn en dat we hier binnenkort vast nieuws over kunnen bieden: samenwerking is voor ons de kern, niet de naam.
We vertelden dat we nu begonnen zijn als een projectgroep + 8 gemeentes van Regio Rivierenland en dat we die samenwerking al snel willen uitbreiden naar de deelnemers van de bijeenkomsten: leveranciers, boeren, productverrijkers, tuinders, boerenwinkels, horeca, supermarkten en kantines en instellingskeukens.
We willen dit namelijk niet zomaar als een ‘ouderwets’ koop/verkoop/logistiek systeem opzetten, maar als een deelnemersplatform waarin iedereen plaatsneemt die het gezamenlijk gevoelde belang mede wil dragen.
Wij hebben de volgende kernboodschap geformuleerd:
Alle deelnemers aan dit initiatief willen via de verkoop en distributie van lokale producten de beweging versterken die voedsel gezonder, biodiversiteit groter, werkgelegenheid socialer en verdienmodellen voor producenten beter maakt. Hierdoor wordt de regio als geheel steeds sterker.
Deelnemers zijn niet alleen leveranciers, maar ook professionele en particuliere afnemers en alle organisaties die dit belang via hun (in)koopgedrag ondersteunen.
Samengevat wordt onze slogan: Lokaal, Sociaal, Lekker
Nadrukkelijk willen wij stellen dat het woord Betuwe ook de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal omvat. We kiezen voor deze term omdat de meeste klanten het hele rivierengebied als Betuwe zullen bestempelen en het woord Rivierenland niet herkennen als een echt gebied met identiteit. Hier is inmiddels door RBT flink wat onderzoek naar gedaan en wij zullen in tekst, en wellicht ook in productcategorie alle streken waar het om gaat een duidelijke plek geven.
Trainingen voor leveranciers, afnemers en belanghebbende organisaties
We vertelden ook dat er voor iedere deelnemersgroep specifieke trainingen worden aangeboden: één voor leveranciers, één voor afnemers en één voor overige belanghebbende organisaties. De trainingen voor leveranciers en afnemers hebben inmiddels plaatsgevonden. De workshop voor belanghebbende organistaties vindt plaats in september.
Download de presentatie (PDF)
De brainstorms
In beide bijeenkomsten gingen we daarna uiteen in drie brainstormgroepjes.
Verdienmodel
In dit groepje behandelden we vooral de vraag hoe iedereen in de keten genoeg kan verdienen en hoe men elkaar wat gunt. In de eerste bijeenkomst zaten vooral veel leveranciers en zij voerden een mooie, open discussie over marges en elkaar iets gunnen. Men vond het vooral heel belangrijk dat Puur Betuws goed laat zien waar de kosten in gaan zitten en waar de meerwaarde zit: als je door beter samen te werken, en door de marketing, het online platform en de logistiek van Puur Betuws allemaal meer klanten krijgt, dan is dat die marge waard.
Ook discussieerden we over het bepalen van je eigen prijs. Zeker voor boeren, primaire producenten geldt dat je maar zoveel koeien/fruitbomen/land hebt. Dat kun je prima terugrekenen naar wat je nodig hebt om rond te komen.
In de bijeenkomst met afnemers lag de nadruk meer op handel. Waarom zou je als horeca- ondernemer ineens gaan handelen via dit platform? Wat is voor ons de meerwaarde? Die bleek ook snel: Puur Betuws levert alles in één busje, kan voor vervangende producten zorgen als dat nodig is, blijft werken aan het verbreden en verbeteren van het aanbod. Dat is meerwaarde en service waar niet alleen de horeca, maar ook de retail blij van wordt.
Ook hier was de boodschap, maar van vanuit de andere kant geredeneerd, dat Puur Betuws haar toegevoegde waarde heel scherp moet blijven communiceren naar alle deelnemers.
Marketing
In de eerste groep van producenten merkten we dat marketing vooral gaat om het kunnen vertellen van het verhaal achter de producten. Door wie en hoe worden de producten gemaakt? Wat is er zo bijzonder aan? De vraag of we met Puur Betuws ook buiten de Betuwe gaan verkopen, werd ook een aantal keren gesteld. Daar is veel belangstelling voor – sommige producten zijn zo specifiek dat de Betuwe een te kleine markt vormt. Hoewel dat begrijpelijk is, willen we ons eerst focussen op de Betuwse community, om die goed in de benen te krijgen. Natuurlijk zijn er ook al wel ideeën hoe Puur Betuws buiten de Betuwe aantrekkelijk te maken is, maar dan altijd met het doel om mensen naar de Betuwe te trekken.
In de tweede groep kwamen vooral de afnemers aan het woord. Zij benadrukten ook het belang van goede communicatie, want ze willen rijp en zo vers mogelijke producten kopen en daarom willen ze precies weten wanneer producten op hun best zijn. Ook het verhaal achter het product is belangrijk om te kunnen vertellen. Veel afnemers hebben nu al hun lijntjes met lokale partijen, maar vinden het toch gemakkelijker als via een centraal bestelsysteem besteld kan worden. Dat scheelt tijd en vermindert administratie. Een functie waarin reacties of reviews gegeven kunnen worden, stellen ze op prijs.
Logistiek
In deze groep waren er veel vragen over de definitie van streekproducten en over de verdeling in bijvoorbeeld versproducten, houdbare producten en diepvriesproducten. Welk aanbod gaat dit initiatief voeren en is er door het jaar heen voldoende aanbod of bieden we louter de seizoenproducten aan? Richt dit initiatief zich voornamelijk op Business tot Business (B2B) of ook op Business to Consumer (B2C)? Is er al duidelijk op welke wijze bestelling en levering van streekproducten plaatsvindt?
Kunnen producten zowel worden gehaald als gebracht bij producenten? En op welke wijze gaat Werkzaak de distributie naar de afnemers organiseren? Zijn dat in 1e instantie vaste routes per week of is er dagelijkse bestelling en levering mogelijk? Heeft Werkzaak daarvoor de beschikking over een elektrisch voertuig met geconditioneerde koelruimte? Tot slot waren er ook vragen over de tariefstelling van producten en of er hierbij ook differentiatie in tarieven mogelijk is.
Samenwerking/Belanghebbenden
In deze groep waren vertegenwoordigers van gemeenten, de regio, en Rabobank West Betuwe aanwezig. Zij gaven nadrukkelijk mee samen te werken, ook met andere initiatieven in en buiten de Betuwe. Uiteindelijk moet er een soort community worden gebouwd met producenten, afnemers en belanghebbenden waarmee een nieuwe circulaire en sociale en inclusieve voedselketen in Rivierenland wordt gebouwd. De beleidsvelden Duurzaamheid, Sociaal Domein en Economie moeten elkaar gaan versterken en zo maatschappelijke waarde toevoegen.
